Tuyến là gì? có tác dụng như thế nào:”?
Tuyến, trong môn hình học là một yếu tố có độ dài, nhưng không có độ dày và các thuộc tính thị giác khác. Trên thực tế, cũng như cách nhìn về điểm, yếu tố tuyến trong nghệ thuật cũng có kích thước chiều dày nhất định, có màu sắc, có vẻ gai góc hay nuột nà. Trong một tác phẩm nghệ thuật, tuyến có thể là một thành phần độc lập được tạo ra trước, hiện hữu trên bản vẽ hay là cảm giác của mắt về đường ranh giới được sinh ra từ hiệu quả tương phản màu sắc, sắc độ, sáng tối giữa hai mảng, hai mỗi trường kể sát hoặc chồng lấn lên nhau. Tuyến được cấu thành bởi các điểm đặt cạnh nhau, các điểm đặt sát nhau thì cảm giác về tuyến hình thành càng mạnh.
Piet Mondrian, Broadway Boogie Woogie, Sơn dầu, 127 × 127cm, 1942-1943, Bảo tàng nghệ thuật hiện đại New York.
Các loại hình của tuyến trong nghệ thuật tạo hình.
a) Tuyển thực;b, c) Tuyến ảo; d) Tuyến tạo thành bởi các mảng
Tuyến thực là những nét tạo ta từ đầu, rõ rệt, có chủ đích, được nhấn mạnh trong hợp chung của tác phẩm nghệ thuật. Chẳng hạn như trong các tác phẩm theo phong các Pop – An của Lichtenstein, ông đã dùng tuyển như một phương tiện chủ đạo để thể hi chủ đề. Tuyến trong tranh của Lichtenstein có độ dày khác nhau để tạo nền, tạo đi bao, mô tả hoa tiết v.v..
Tuyến ảo được hình thành do hiệu ứng thị giác từ sự sắp xếp theo dạng tuyến các yếu tố hình học, hình ảnh không liên tục. Tùy theo ý đó, phương thức bố cục của tác giả mà tuyến ảo được nhấn mạnh, thấy rõ hoặc bị ẩn đi trong tác phẩm.
Tuyến tạo bởi lễ của hình tạo ra tại nơi gặp nhau của hai mảng màu, hai hình. Do sự khác biệt về màu hoặc chênh lệch, tương phản về sắc độ giữa chúng mà ta có cảm giác về tuyến. Tuyến có 6 chức năng chức năng chính gồm: định dạng hình thức, mô tả chuyển động, nhấn mạnh, định hướng, tạo hiệu quả chất cảm, tạo bóng đổ.
Chức năng định dạng hình thức của tuyến rất quan trọng, trong một tác phẩm, chỉ bằng những yếu tố tuyến, các tác giả có thể tạo hình mà không cần diện, khối, màu sắc… Tuyến tạo thành đường bao của các hình ảnh trong tác phẩm nghệ thuật, làm ranh giới để ta nhận biết hoặc tưởng tượng ra hình và nền, định hình các diện, khối, làm tăng hoặc giảm sự tương phản sắc độ.
Gợi lên chuyển động là một chức năng khác của tuyến. Một cách tự nhiên, mắt của người xem luôn dõi theo đường đi của một tuyến được làm nổi bật trong tác phẩm nghệ thuật. Đặc biệt, các tuyến nghiêng và tuyến cong thường ngụ ý một sự vận động nào đó rất rõ rệt. Tuyến nghiêng gắn với những ấn tượng của chúng ta vẻ dáng chạy của người. của động vật, dáng của cây cối chuyển động trong gió. Trong khi đó, tuyến cong lượn lại gây cảm giác về một sự lưu chảy liên tục trong không gian. Tuyến đứng hoặc tuyến nằm ngang cũng có thể tạo ra cảm giác chuyển động, thậm chí mạnh hơn ấn tượng từ tuyến nghiêng, nếu được tổ hợp hay nhấn mạnh một cách thích hợp.
Chức năng thứ ba của tuyến là nhấn mạnh. Tuyến thực thường được các họa sỹ, nhà điều khác sử dụng để nhấn mạnh hình khỏi một cách trực tiếp. Như trong tác phẩm “Tĩnh vật với liễn pha lê” của Lichtenstein, các tuyến bao quanh hình hoa quả vẽ rất đàm để nhấn mạnh hình dáng, sự chắc đặc cũng tròn của khối, trong khi các tuyến tạo hình liền được vẽ mảnh hơn nhiều để diễn tả chất pha lê trong suốt nhẹ nhàng. Các chiếc
tuyến thực và tuyến ảo cũng có thể gián tiếp tạo nên sự nhấn mạnh cho một chi tiết một khu vực thông qua cách bố cục định hướng mắt nhìn của người xem mà không cần tạo đường bao trực tiếp lên hình. Có thể thấy rõ hơn điều này qua bức “Tám” của Paul Cézanne. Trong tranh, các tuyến nghiêng lập lại nhiều lần của những thân cây và hình người hướng vào trong làm thành một bố cục tam giác có tác dụng nhấn mạnh khu vực giữa đáy dưới bức tranh. Bằng cách này, Cézanne tạo ra một cấu trúc khung trong khung, tập trung sự chú ý của người xem vào khu vực mà ông mong muốn ở trong bố cục.
Định hưởng là chức năng thứ tư của tuyến. Tuyến luôn có tác động mạnh vào cảm giác về hướng của con người vì con người luôn có nhân biết thường trực về trọng lực, về sự thăng bằng. Tuy vào vị trí, đặc điểm của cách bố trí các tuyến trong tác phẩm nghệ thuật mà chúng đem lại hiệu ứng khác nhau. Tuyến thắng năm ngang tạo sự cân bằng, bất động, tuyển thẳng đứng chỉ hướng chuyển động vươn lên cao, tuyên nghiêng thể hiện chuy
Một chức năng khác của tuyến là tạo ra hình mẫu hoa văn (pattern), hay chất cảm (texture) của một mảng, khối. Các nhóm tuyến sắp xếp đều đận trong một trật tự nhất định sẽ tạo ra hiệu quả thị giác vẻ chất cảm và hình mẫu rất mạnh. Cũng qua một ví dụ từ một tác phẩm của Matisse, bức tranh: “Bức mành cửa Ai Cấp”, chúng ta có thể thấy, chỉ bằng toàn những tuyến ngắn mạnh, tác giả đã thể hiện được hình mẫu của tán lá cây ngoài cửa sổ. Hoặc trong chính tác phẩm của Lichtenstein mà chúng ta đã thấy ở trên, ông đã dùng những nét song song rất mảnh, sắc kết hợp với khoảng trống để tả chất cảm lóng lánh của pha lê.
Tuyến cũng thường được sử dụng như là phương tiện để tạo bóng, tạo khối trong tác phẩm nghệ thuật. Tạo bóng và làm nổi khối ba chiều bằng tuyển rất phổ biến trong các bản phác thảo đen trắng với bút chì, chỉ than hay bút sắt. Một số họa sỹ như Van Gogh còn dùng chức năng này của tuyển một cách triệt để trong sáng tác bằng cả chất liệu Sơn dầu. Nét bút mau hay thưa sẽ thể hiện các sắc độ của bóng tối bản thân, bóng đổ. Có ba kỹ thuật chính để tạo bóng và khỏi bằng tuyển, đó là: Tôi song song (hatch), tỏ dan chéo (cross) và chấm.
