.Leonardo da Vinci
Leonardo sinh ngày 14/4/1452 tại Vinci,
Toscane, Italia. Ông được biết đến như là một
con người vĩ đại của thời đại Phục hưng, một
kiến trúc sư, một nhà giải phẫu học, nghệ sĩ
điều khác, kỹ sư, nhà phát minh, nhà hình học, 
nhạc sĩ và họa sĩ đại tài. Ông được coi là
khuôn mặt đặc sắc nhất của thời đại.
Tên của ông trong khai sinh là “Leonardo
di ser Piero da Vinci” có nghĩa là Leonardo
con của ông Piero đến từ Vinci (từ da Vinci có
nghĩa là đến từ vùng Vinci), và không có họ
trong tên. Sau này mọi người thường gọi ông
là Leonardo da Vinci.
Năm 14 tuổi Leonardo đến làm việc và
học việc tại xưởng họa của Andrea del
Verrocchio ở Florence. Tại dãy ông cũng đã
cùng làm việc với Lorenzo di Credi và Pietro
Perugino. Có thể nói Leonardo là học trò xuất
sắc nhất của Andrea, ông luôn làm cho mọi
người ngạc nhiên và bất ngờ về những sáng tác của mình, bất cứ việc gì, khi ông đã chủ
tâm vào thực hiện thì luôn được ông thực hiện xuất sắc một cách dễ dàng.
Chân dung tự họa của Leonardo
khi ông ở tuổi 60, bức tranh vẽ
bằng phấn đó, năm 1512 1515
Nam 1476 Leonardo vẽ cùng thầy của mình, Verrocchio, bức tranh Lễ rửa tội của
Chúa (The Baptism of Christ) cho nhà thờ vùng Vallombrosa. Ông vẽ thiên thần ở phía
trước và phần phong cảnh nền của tranh. Khi nhìn bức tranh này có thể dễ dàng nhấn
thấy sự khác biệt của hai tác giả thể hiện bức tranh. Giorrgio Vassari đã kể lại năng
Leonardo đã thực hiện quá xuất sắc nên khi Verrocchio nhìn phần thể hiện của
Leonardo thì ông đã sửng sốt đến mức tự nhận rằng sau này mình sẽ không cầm đến từ
vě nữa.
Bức họa riêng đầu tiên của Leonardo là bức “Đức mẹ và hài đồng” (Madonna wa
Child), hoàn thành năm 1478. Những tác phẩm hội hoa đầu tiên của Leonardo là nội
loạt tranh sử dụng kỹ thuật mẫu sáng tối gọi là Chiaroscuro, một kỹ thuật về sử dụng sử
tương phản sáng tối trong tranh. Năm 1480-1481, ông vẽ bức Lê nin và
(Annunciation), hiện nay được trưng bày ở bảo tàng Louvre.
Năm 1481-1482 ông bắt tay vào vẽ bức The Adoration of Kings (sau này được th
bức The Adorartion of the Magi), một tác phẩm mang nhiều tư tưởng và tính sáng tại
trong hội họa về bố cục, mẫu sắc, cách thể hiện mầu sắc, ánh sáng.
Nam 1482, Leonardo rời Florence đến Milan. Ông đã ở Milan suốt 17 năm (đến tận
năm 1499) dưới sự bảo trợ của Ludovico le More – Bá tước thống trị Milan và nhận tác
bức tượng Sforza – Francois, cha của Ludovico. Trong suốt thời gian ở Milan, ông đã
sáng tác rất nhiều tác phẩm, cả hội họa và điêu khắc. Ông cũng nghiên cứu rất nhiều về
ngựa, về đúc đồng, về thiết kế sân khấu biểu diễn và nhiều phác thảo thiết kế kỹ thuật
khác nữa. Dưới sự bảo trợ của Ludovico, Leonardo có quyền tự do lựa chọn làm bất cứ
việc gì ông đã lên cho mình rất nhiều kế hoạch làm việc, nhưng cuối cùng, suốt 16 năm,
ben canh rất nhiều tác phẩm khác dùng dở, chỉ có 6 bức họa được hoàn tất; trong đó có
hai bức rất nổi tiếng là Bữa ăn cuối cùng (Last Supper) vẽ khoảng năm 1495 và bức
Virgin of the Rocks ve nam 1483-1485.
Leonardo vẽ bức họa Bữa ăn cuối cùng tại phòng ăn của nhà thờ Santa Maria del
Graces Milano.
Leonardo da Vinci, Bữa ăn cuối cùng, Tranh tường, 1495,460 × 880cm.
Nhà tho Santa Maria della Grazie-Milan-Italia
Phòng ăn tuy hợp, không gian hạn chế nhưng Leonardo đã áp dụng luật về phổi củ
vẽ Chúa Jesu trước khung cửa sổ mở ra một chân trời thoáng rộng, tạo ra một chiều sâu
cho nhân vật chính, bố trí các Thánh tông đồ trải ra hai bên Chúa, trao đổi với nha
lời Chúa phán bảo, do đó Leonardo sáng tạo những nét mặt suy tư của từng Thánh tha
đó, không khí bức tranh sống động và do đó đã tạo ra một không gian rộng lớn ch
phòng ăn.
190
Bữa ăn cuối cùng là bữa ăn tối mà chúa Jesus dùng cùng mười hai Thánh tông đồ
trước lễ Passion tại cung Cénacle nơi dâng lễ Eucharistic lễ rước Thánh thể và máu Chúa
vào người. Tuy nhiên trong bức họa này Leonardo đã đề cập đến một khía cạnh hoàn
toàn mới của Kinh Tân Ước. Chúa ngôi ở giữa, tay trái – tay của trái tim đặt ngửa giữa
bàn, tay phải lật sắp cùng lời người đã phán ra: Ở trong số các người có một người sẽ
phân ta. Người đó là ai? Câu nói ấy của Chúa gây những phản ứng khác nhau trên từng
khuôn mặt của các Thánh tông đồ, từ phải qua trái, từng nhóm ba người đang chia sẻ sự
hoài nghi và uất giận. Nhân vật trong tranh có nhiều cử chỉ tả đúng tình hình của người
dân Italia. Leonardo đặt Chúa vào vị trí giữa của bức tranh, hai tay thoải ra làm cho thân
thể của Người tạo thành một hình tam giác cân bằng, thể hiện một sự bình tĩnh, trăm
lặng, có vẻ như Người cho rằng cái chết là không thể tránh khỏi. “Bữa ăn cuối cùng” là
đề tài trong Thánh kinh của Đạo Cơ đốc, thường được các họa sĩ vẽ. Chúa đã đoán trước
được sẽ có kẻ phản bội mình,trong bữa ăn cuối cùng cùngmười hai Thánh tông đồ này,Người đem bánh mỳ cho họ vàngười ăn đi”, lại đưa rượu nhochia cho họ và nói “Đây làmẫu của ta, các người uống đi”. Leonardo đã thể hiện tài tình để tài này.Leonardo đã chọn một hình ảnh khá điển hình, một tình huống mà sự phản bội n giấu như một đợt sóng ngầm nguy hiểm để cảnh tỉnh mọi ,người trước hoàn cảnh chính trị rối ren của nước Italia bấy giờ mà nhà thờ Cơ đốc giáo cũng như niềm tin có nguy cơ bi de doa.
Trong bức tranh “Đức mẹ
đồng trinh trên núi” (The
Virgin of the rocks), các nhân
Vắt được bố cục theo hình tam
giác quanh Đức mẹ, trong một
Cảnh nên được vẽ rất hoàn hảo.
Trong bức tranh này, Leonarde
đã sử dụng thành công kỹ
Leenardo da Vina, Đức mẹ đồng trinh trên núi, 
Sơn dầu trên gỗ, 190 120cm, 1483-1485.
Bảo tàng Louvre – Party – Pháp
191
od w
img
trong đó một bức được đặt ở Grand Rapids – Michigan – Mỹ và một tượng được đặt ở
Milan – Halia. Ngoài ra ở Bảo tàng Hunt ở Limerick – Ireland cũng có một bức tượng
động tác con ngựa theo nguyên bản thiết kế của Leonardo nhưng với tỷ lệ nhỏ hơn.
Năm 1500 Leonardo tới Mantua, tại đây ông đã có một số sáng tác phác thảo chân
dùng Marchesa Isabella d’Este. Đến năm 1501 ông lại dời đến Venise, sau đó là quay về
Florence. Trong thời gian từ 1500 đến 1516 ông đã sáng tác khá nhiều, trong đó có ba
tác phẩm nổi tiếng là bức The Battle of Anghiari trong lâu dài Vecchio, Florence; bức
Mona Lisa và bức The Virgin and Child with St Anne.
Trong tất cả các chân dung mà Leonardo đã vẽ, bức Mona Lisa hay La Gioconda là
bà tranh được mọi người xem là đạt nhất và cũng là tác phẩm được lưu lại hoàn hảo
nhất. Người phụ nữ trong tranh có tên là Lisa Ghéraretin, vợ của nhà buôn lựa
Francesso del Gioconda & Florence
Mặc dù là một bức vẽ chân dung nhưng Leonardo vẫn dùng nền là một phong cảnh
có đá, núi và suối,… Đó là một phong cách mà ông đã thể nghiệm trong hầu hết các bức
chân dung của mình và đã đạt được
những thành công nhất định. Bức
họa Mona Lisa đã gây ra khá nhiều
tranh luận, nhiều câu hỏi đặt ra,
nhiều lời giải đáp về đôi mắt, nụ
cười đầy bí ẩn của thiếu phụ trong
tranh. Trong cuốn “Almanach
những nền văn minh thế giới” ở
phần “Lịch sử nghệ thuật” có đoạn
viết: “Leonardo đã vẽ nàng Lisa
trong tranh với một nụ cười vô
định, được ghi lại thành hình khối
của đôi má lúm đồng tiền, dõi mất
dua
ngang
vừa nhìn vừa cười, vừa
suy nghĩ, đôi mi mong kéo dài của
con người vừa thông minh vừa đa
ảnh. Đôi bàn tay gác lên nhau như
để nói lên một điều gì đó đang lăng
đồng trong tâm hồn nàng, những
ngắn tay nuột nà, không nắm
không mở như buông lửng theo một
Suy nghĩ vô tận”. Leonardo đã mất
gần bốn năm để hoàn thành bức
chân dung này.
Leonardo, Mona Lisa (77 x 53cm),
Sơn dầu trên gỗ, 1503-1506, Lawwa – Paris Pháp
193
Tác nhóm đôi một kh trình, hài đồng và Thánh Ame” (The Virgin and Child with St Anne) được ông về bằng phần mẫu đen. Tuy bức tranh không được hoàn thiện nhưng tác phẩm là minh chứng cho cách bố cục tranh sáng tạo của Leonardo. Đây là một trong số những bức tranh mà các nhân vật trong tranh được bố cục theo hình tam giá. tạo nên sự cân bằng hoàn hảo. Trong một số tác phẩm của các họa sĩ sau này ta cũng nhận thấy ảnh hưởng của cách bố cục này của Leonardo da Vinci.
Trong những nghiên cứu của Leonardo da Vinci không thể không nói đến nghiên cứu về giải phẫu học, một trong số những lĩnh vực có ảnh hưởng sâu sắc, góp phần vào thành công trong lĩnh vực hội họa của ông và có ảnh hưởng sâu rộng đến sáng tác của các họa sĩ sau này.
Leonardo, Đức mẹ đồng trinh, hải đồng và Thánh Anne, Phần mẫu, 141,5×104cm, 1495, Louvre – Paris- Pháp
Leonardo da Vinci bắt đầu nghiên cứu về giải phẫu học ngay từ khi ông đến học việc ở xưởng của Andrea dek Verrocchio vì Verrocchio yêu cầu tất cả học trò của ông phái học về giải phẫu. Khi ông thành công trong lĩnh vực hội họa thì cũng là lúc ông được quyền giải phẫu các tử thi ở bệnh viện Santa Maria Nuova ở Florence.
Sau đó ông còn tiếp tục thực hiện việc giải phẫu tử thi ở bệnh viện Maggin Milan, bệnh viện Santo Spirite ở Roma. Từ năm 1510 đến năm 1511 ông cộng tác và bác sĩ Marcantonio della Tore (1481-1511). Trong 30 năm, Leonardo đã ghi phiếu VN thì cả đàn ông và dàn bà ở nhiều lứa tuổi khác nhau. Ong cùng với Marcantonio cho it một cuốn sách viết về lý thuyết giải phẫu học với hơn 200 hình vẽ minh họa. Tuy nhiên phải tới năm 1580, tức là 61 năm sau khi ông qua đời, cuốn sách mới được xuất bản với tựa đề Luận thuyết về hội họa.
Ngoài ra Leonardo còn có rất nhiều bản vẽ minh họa các nghiên cứu của ông tạo xương, cơ của con người, cấu tạo của các bộ phận nội tạng như tìm, phi thuật nghiên cứu về thai nhi nằm trong dạ con của người mẹ, về cây cỏ, đá, nước…
