Đền Parthenon

 

 

(447 – 432 Tr. CN) là công trình vĩ đại nhất được xây dựng trong thời kỳ Hy Lạp cổ điển. Chính nhà lãnh đạo thành bang Athens Pericles đã bổ nhiệm Phidias (500 – 440 Tr. CN) làm tổng chỉ huy việc xây dựng công trình này. Đền có kích thước 30.9 × 69 5m. Hai mặt chính, mỗi mặt có 8 cột Doric và hai mặt bên, mỗi mặt có 17 cột Doric. Ngoài tỷ lệ hài hòa cùng những xử lý tinh tế trong thiết kế cột và các điểm mái của công trình, ngôi đền còn nổi tiếng bởi những phù điêu tinh xảo do chính Phidias thực hiện. Theo thống kê, phù điêu và điêu khắc của Parthenon gồm 92 metope, 200m phù điêu trang trí diềm xung quanh và hai bức sơn tường rất lớn đặt ở hai mặt chính của đền. Những ghi chép cổ còn cho biết, Phidias đã tự làm 3 bức tượng thần Athena, trong đó bức tượng lớn nhất đặt tại đền Parthenon cao 12m, bằng gỗ mạ vàng, rất trang trọng và hoa lệ.

Erechteyon là ngôi đến Ionic, có mặt bằng không đối xứng, bao gồm ba diện thờ
nhỏ, hai hành lang cột thức và một sảnh Cariatide. Ngôi đền là đơn thể kiến trúc hoàn
mỹ, từ hình thức cột, hình dáng mặt bằng phù hợp với địa hình,.. cho đến những chi tiết
kiến trúc đều rất thành công. Nghệ thuật Hy Lạp thời kỳ này không thể không nhắc đến
sảnh Cariatide của ngôi đền, nổi tiếng với hàng cột được trạm hình những cô gái. Hình
thức những cô gái đỡ mái đến này có xuất xứ từ sự tích về những nữ tù nhân trẻ tuổi
được đưa đến từ Caric, xứ Laconie. Trong xiêm áo kiểu Ionia, cơ thể cân đối, chán hơi
cong về phía trước như để đỡ sức nặng của công trình, những cô gái miền Carie này có
khuôn mặt trong sáng và thoải mái, tóc tết bím dày.

Cũng như những thành công trong kiến trúc, nghệ thuật điêu khắc Hy Lạp thể
kỷ V – IV Tr. CN cũng cho ra đời những tác phẩm kinh điển.

Nghệ thuật tượng người Hy Lạp này, qua 100 năm diễn biến trước đó, đến khoảng

những năm 470 Tr. CN, đã đạt đến đỉnh cao, đó chính là “thời kỳ Cổ điển”.

Thời kỳ này có hai tác phẩm tiêu biểu, tác phẩm thứ nhất là bức tượng “Người đánh
chiến xa” (480 – 475 Tr. CN) hiện đang lưu giữ tại bảo tàng Delphi, Hy Lạp. Tác phẩm
thứ hai, cũng là một bức tượng đồng, có tên là “Thần Zeus”, hiện lưu giữ lại Bảo tàng
Quốc gia Athens.

Người đánh chiến xa, Đông,
480-475 TrCN, Bảo tàng Delphi

Chi tiết cột ở khán đài
Cariatide, Dén Erechteyon

Bài viết khác