Cọ vẽ chuyên nghiệp có giá rất đắt, có khi là như ở trên trời. Do vậy khi chọn cọ cũng cần tỉnh táo nếu không rất dễ phí tiền vào những cây cọ không bền, hay không cần. Một cây cọ tốt phải giữ được nhiều nước và màu, có thể quay lại hình dáng ban đầu sau mỗi nét cọ, giữ được đầu nhọn (fine point), đầu bịt sắt (ferrule, phần kim loại nối giữa thân cọ và lông cọ) bền chắc, và đương nhiên là không bị sùi lông hay rớt lông ra. Như đã nói trên, chọn cọ phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, để đơn giản mình sẽ chỉ cân nhắc một số yếu tố quan trọng loại cọ, loại sợi và kích thước.

Loại cọ

Khi chọn cọ đầu tiên hãy nghĩ tới loại cọ mà bạn muốn chọn trước. Hiện tại có rất nhiều loại cọ như là cọ round (hay cọ tròn), cọ flat (phẳng, hay có chổ dịch thành cọ dẹt), cọ fan (có hình như đầu chổi), cọ mop, cọ hình oval, cọ angular (đầu cọ không thẳng mà nghiêng), cọ quill, v.v.

Bạn có thể bắt đầu từ việc trả lời câu hỏi như là mình mua cọ để làm gì, ví dụ như bạn muốn cọ để wash, hay để vẽ chi tiết. Theo công năng thì có thể cân nhắc một số thứ sau:

+Cọ để wash: để wash thì bạn cần một cây cọ lớn, có thể giữ được nhiều nước và màu. Bạn có thể chọn cọ round kích thước lớn (size 8 trở lên), hay cọ quill, cọ flat, cọ mop đều ổn. Thường thì chỉ cần khoảng 1-2 cọ wash là được.

+Cọ để vẽ chi tiết: có thể dùng cọ round kích thước nhỏ (khoảng size dưới 4); cọ rigger (rigger có nghĩa là cột buồm, người ta thường dùng cọ này để vẽ dây dựng buồm nên mới gọi tên như thế), cọ spotter (spot có nghĩa là đốm chấm).

+Để dùng bình thường: thì dùng cọ round hay flat.

Trong các loại cọ, thì quan trọng nhất là cọ round, vì cọ này rất tiện dụng, có thể dùng được vào hầu như tất cả mọi thứ nên mỗi họa sĩ vẽ màu nước đều phải có ít nhất là một cây cọ round (và cá nhân mình thấy là không chừng còn hơn)

Loại lông

Sau khi quyết định được loại cọ, tiếp theo cần xem mình muốn mua loại lông gì. Ở Việt Nam thì ít khi nào người ta ghi rõ chuyện này, nhưng lông cọ là yếu tố rất quan trọng, ảnh hưởng tới tính năng và giá thành của cây cọ. Lông cọ có thể là lông tự nhiên hoặc nhân tạo.

Lông tự nhiên

Trong các loại lông tự nhiên thì nổi tiếng nhất chắc chắn là lông chồn zibelin (tiếng Anh là sable); mà trong đó đắt nhất là chồn Kolinsky, lấy từ một loài chồn sống ở vùng Kolinsky, Siberia, giá của cọ lông chồn Kolinsky có thể lên tới $1000, tùy vào kích thước. Do rất đắt nên nếu hầu bao cho phép thì bạn nên mua một cây cọ round bằng lông Kolinsky.

Ngoài ra cũng có nhiều loại lông tự nhiên khác, như lông sóc (squirrel), lông dê (goat), hai loại lông này hợp để dùng làm cọ để wash như cọ mop. Lông bò (ox) cứng hợp làm cọ flat.

Nói chung là cọ round thì mua lông chồn zibelin (red sable), giàu thì mua Kolinsky. Còn mấy cây cọ lớn để wash thì cứ dùng mấy lông khác cho tiết kiệm.

Lông nhân tạo

Hầu bao eo hẹp hơn thì chọn cọ lông nhân tạo. Tuy nói là không bằng nhưng nếu mua cọ nhân tạo của những hãng chất lượng và uy tín thì dùng cũng rất tốt. Thường thì lông nhân tạo sẽ có giá rẻ hơn; dùng cũng bền và ích cần bảo quản hơn. Nhưng bù lại, lông nhân tạo thường không tốt bằng, cho màu không đều bằng và giữ đầu nhọn (finepoint) cũng không bằng lông tự nhiên.

Kích cỡ cọ

Bây giờ khi bạn đã biết mình cần cọ loại gì và lông gì rồi thì tiếp theo cần quyết định xem cần kích cỡ nào. Để khi vẽ thuận lợi hơn, kích cỡ cọ nên tương xứng với kích thước tranh. Nếu bạn thường vẽ tranh khoảng khổ 9×12 inch, tức là lớn hơn a4 một chút, thì cọ round khoảng rộng khoảng ~5mm, và ~3mm, cùng với một cọ flat rộng khoảng 10~20mm, là có thể tạm đủ. Nhưng nếu như bạn thích vẽ tranh minitature (kiểu tranh vẽ nhỏ xíu, cỡ một đồng xu) thì bạn sẽ muốn dùng cọ nhỏ (size dưới 2), có thể là càng nhỏ càng tốt.

Tranh lớn thì cọ cũng phải lớn theo.

Kích cỡ hay size của cọ dao động tùy vào loại cọ và hãng sản xuất. thì Ví dụ như cùng một dòng sản phẩm, cọ round size 2 có độ dài đầu cọ là 9 mm, độ rộng là 1.5 mm; còn cọ quill cũng size 2 lần lượt là 28 mm và 9mm. Thông thường thì nếu bạn mua cọ từ những hãng danh tiếng thì trên trang chình thức của họ sẽ có các thông số kích thước cọ nhưng bạn phải chịu khó đọc bằng tiếng Anh, nếu cảm thấy cần thì bạn hãy thử hỏi người bán kích thước chính xác của đầu cọ, vậy sẽ dễ hình dung cây cọ hơn.

Bạn có thể nhắm chừng trước kích cỡ cọ bạn muốn bằng mm hoặc inch trước, rồi sau đó đối chiếu với size của hãng cọ để quyết định mua cây cọ nào. Kích thước cọ thường dao động từ 0000 tới 50.

Kết luận

Trừ khi bạn rất giàu (tằm triệu phú, USD đương nhiên), nếu không thì đừng mơ mua hết tất cả các loại cọ. Tùy theo kích thước giấy bạn vẽ, nhưng thường thì bạn sẽ cần một cây cọ round cỡ nhỏ (size 2-3), một cây cọ round cỡ vừa (chừng 5-6), và lớn (10-12), nên là lông chồn zibelin tự nhiên hoặc nhân tạo; một đến hai cây cọ để wash có thể là cọ flat, mop, v.v. Nếu bạn thích vẽ thật chi tiết, thì có thể mua thêm một cây cọ round siêu nhỏ (từ 0 trở xuống), cọ rigger hay cọ spotter.